मरिणको सुक्खा बगरमा हरियाली क्रान्ति

सिन्धुलीको मरिण गाउँपालिका-२ स्थित सिन्दुरे दोभान क्षेत्र, जुन कुनै समय मरिण खोलाको कटानले उजाड बगरमा परिणत भएको थियो, आज हरियालीले ढाकिएको छ। सुक्खा बगरमा स्थानीय कृषकहरूले सामूहिक रूपमा सुरु गरेको तरकारी र खरबुजा खेतीले यो भू–भागलाई उत्पादनशील कृषियोग्य क्षेत्रमा रूपान्तरण गरिदिएको छ।

पछिल्लो समय मरिण खोलाको छेउछाउमा गरिँदै आएको बगरखेती संसद् भवनसम्मको बहसको विषय बनेको छ। कृषकहरूको मेहनत, स्थानीय सरकारको सहकार्य र युवा उद्यमशीलताको समिश्रणले यहाँको उत्पादन र आम्दानीमा चमत्कारिक वृद्धि ल्याएको छ।

संसद्मै उठ्यो बगरखेतीको प्रशंसा

पूर्व युवा तथा खेलकुद मन्त्री तथा रास्वपाका सांसद विराजभक्त श्रेष्ठले संसद्मै मरिण बगरमा उत्पादन भएको खरबुजाको प्रशंसा गरे। नीति तथा कार्यक्रममाथि टिप्पणी गर्ने क्रममा उनले भने, “हरिहरपुरगढीस्थित बगरमा कृषि अधिकृत प्रवेश देवकोटाले १० हजार किलो खरबुजा बिक्री गरिसक्नुभएको छ। युवा उद्यमीहरू जुनसुकै चुनौतीका बीच पनि उत्पादनमा लागिरहेका छन्, यही देशको आशा हुन्।”

यसअघि मरिण गाउँपालिकाका अध्यक्ष विमर्श मोक्तानले खुमलटारमा पुगेर सोही बगरमा उत्पादन भएको खरबुजा पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई उपहारस्वरूप प्रदान गरेका थिए, जसको चर्चा सामाजिक सञ्जालदेखि मुख्यधारा मिडियासम्म फैलिएको थियो।

सुक्खा जमिनमा ३० लाखको उत्पादन

मरिण र हरिहरपुरगढी गाउँपालिकाको करिब २० बिगाहा बगर क्षेत्रमा सामूहिक रूपमा खरबुजा, फर्सी, लौका, बोडी, भिन्डी लगायतका तरकारी खेती गरिएको छ। सिन्दुरे दोभान, नक्कली, जयमंगलजस्ता क्षेत्रहरूमा युवाहरूको समूहगत लगानीले बगरलाई हरियाली बनाएको छ।

पशुपति कृषि तथा लघुउद्यम समूहअन्तर्गत १७ जना कृषकले सिन्धुरे दोभान क्षेत्रमा ७ हजार किलोभन्दा बढी खरबुजा बिक्री गरी मनग्य आम्दानी उठाएका छन्। जयमंगल क्षेत्रका अनुज योन्जन र उनका दाजुभाइले पनि व्यक्तिगत पहलमा खरबुजा खेती गरिरहेका छन्।

हरिहरपुरगढी गाउँपालिकाको जागरण कृषि समूहअन्तर्गत १२ जना कृषकले ४ वर्षदेखि खरबुजा खेती गर्दै आएका छन्। हालसम्म करिब १७ हजार किलोभन्दा बढी खरबुजा बिक्री भइसकेको छ भने १० लाख रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी भइसकेको स्थानीय निकायले जनाएको छ।

बजारमा माग बढ्दो

शुरुवातमा बजारको अभावको चिन्तामा रहेका कृषकहरूले अहिले काठमाडौं दरबारमार्गस्थित ‘रैथाने कृषि बजार’देखि हेटौंडा, रामेछाप, दोलखा, सिन्धुली हुँदै राजधानीसम्म खरबुजा आपूर्ति गरिरहेका छन्। खरबुजाको मूल्य प्रतिकिलो ५० देखि ६० रुपैयाँसम्म पर्न थालेपछि माग पनि दिनानुदिन बढ्दै गएको छ।

स्थानीय सरकारको सहकार्य

दुवै पालिकाले कृषकहरूलाई प्राविधिक सहयोग, बीउबिजन, मल–औषधि तथा सिँचाइका उपकरणहरू उपलब्ध गराइरहेका छन्। नदी–खोलाको छेउमा रहेका कारण सिँचाइमा पनि सहजता मिलेको छ। यस वर्ष चैतको अन्तिम साताबाट सुरू गरिएको खरबुजा बिक्री अभियान अझ विस्तार हुँदै गएको छ।

निष्कर्ष

मरिणको सुक्खा बगरमा उब्जिएको हरियाली सफलता केवल कृषि क्रान्तिको प्रतीक मात्रै नभई, स्थानीय युवाहरूको लगन, सहकार्य र उद्यमशीलताको जीवन्त प्रमाण बनेको छ। यदि यही उत्साह र सहकार्य कायम रह्यो भने, मरिणको बगर केही वर्षमै नेपालको उत्कृष्ट कृषि मोडल बन्दै देशभर अनुकरणीय बन्न सक्छ।